Słynne cztery kółka #5

Powiedzieć, że Volkswagen spełnia potrzeby ludzi, to nie powiedzieć nic. Daleko mi do oceny współczesnych samochodów tej marki, jednak w okresie powojennym VW święcił triumfy. Krótko przed wybuchem II wojny światowej Ferdinand Porsche zaprojektował Volkswagena Typ 1, szerzej znanego jako Garbusa, który do seryjnej produkcji trafił rok po zakończeniu konfliktu zbrojnego. Od razu podbił serca ludzi. Niedrogi, wygodny, funkcjonalny, mało awaryjny – czego chcieć więcej! No cóż… Odbudowująca się gospodarka europejska potrzebowała solidnego i taniego pojazdu użytkowego. Niestety Garbus, pomimo swoich ogromnych zalet, miał małą ładowność. I tak oto potrzeba przyczyniła się do powstania kolejnego, słynnego Volkswagena nazywanego VW Transporter T1.

Historia słynnego dostawczaka zaczyna się dość przypadkowo. 23 kwietnia 1947 roku holenderski biznesmen, Bon Pon, odwiedził fabrykę w Wolfsburgu. Był zafascynowany Volkswagenami i chciał je importować do Holandii (co ostatecznie mu się udało i był pierwszym importerem samochodów w Europie). Spacerując po hali i przyglądając się produkcji Garbusa, dostrzegł prostą platformę na kołach do przewożenia skrzyń. Biznesmen był tak zafascynowany wyglądem tego pojazdu, że wykonał jego odręczy szkic, który przedstawił na spotkaniu z władzami VW. Zarząd podchwycił nowy pomysł i postanowił rozpocząć proces produkcyjny.

Dość szybko powstał prototyp oznaczony jako typ 29. Wyglądał jak wyciosana w drewnie mydelniczka – auto było pozbawione zaokrągleń i opływowych kształtów. Model ten trafił do tunelu aerodynamicznego i niestety, jak można się domyślić, wyniki testów były opłakane. Wtedy to Pon zaproponował, aby sylwetka zaprojektowanego przez niego pojazdu miała nieco bardziej opływowe kształty. Tak powstał kolejny prototyp, nazwany modelem c. Jednak po nieudanych próbach aerodynamicznych pierwszego prototypu zarząd zraził się do pomysłu Holendra i projekt został odłożony ad acta.

Prace na pojazdem transportowym zostały wznowione pod koniec 1948 roku, gdy nowym dyrektorem Volkswagena został Heinrich Nordhoff. Wraz z dyrektorem technicznym, Alfredem Haesnerem, postanowili odkurzyć zalegający w szufladzie projekt Pona. Panowie zgodnie stwierdzili, że projekt Holendra jest idealny w swojej prostocie i zaczęli prace nad wprowadzeniem tego pojazdu na rynek.

Trzeba przyznać, że dyrektorom się spieszyło. Już na początku 1949 roku zaczęli coraz częściej dopytywać inżynierów VW o postępy i planowany termin ukończenia projektu. Niecierpliwość szefów doprowadziła do znacznego przyspieszenia prac, czego owocem był model studyjny zaprezentowany w listopadzie 1949 roku.

Na taśmę!

Naciski dyrektorów sprawiły, że konstruktorzy skorzystali z zawieszenia przeznaczonego do Garbusa. W ogóle niemal cały automobil był kopią słynnego VW Typ 1 – ten sam silnik, to samo podwozie, nawet deska rozdzielcza miała te same elementy. Nie oznacza to jednak, że projekt był bezproblemowy. Twardym orzechem do zgryzienia okazało się dopasowanie zawieszenia do zadań, jakie miał spełniać nowy samochód. Po wielu miesiącach nieudanych testów inżynierowie opracowali kilka nowatorskich rozwiązań, które przyniosły oczekiwany efekt. Dodatkowo poprawiono układ kierowniczy i hamulce. Zmniejszono również silnik, dzięki czemu zyskano większą przestrzeń ładunkową. Tak oto wierna kopia Garbusa stała się indywidualnym modelem, zupełnie innym od swojego poprzednika.

12 listopada 1949 roku pojazd został zaprezentowany prasie. Jednak problemem okazała się… nazwa nowego automobilu. Proponowano Bully lub Juwel, jednakże były one nazwami zastrzeżonymi, więc pod takim szyldem nie można było rozpocząć produkcji. Dlatego właśnie nowy pojazd trafił na linię produkcyjną(8 marca 1950 roku) z nazwą Typ 2. Oczywiście
z zastrzeżeniem, że Typ 1 to Garbus. Dopiero w późniejszych latach samochód ochrzczono mianem Transporter.

VW Transporter T1 – jeden z pierwszy wyprodukowanych modeli [źródło: wikicommons]

Podobnie jak Garbus, VW Transporter T1, otrzymał mniej komercyjną charakterystyczną nazwę. Jest on szeroko znany jako Ogórek (we wszystkich językach). Pewnie się zastanawiacie skąd taka nazwa. Jedynym wyjaśnieniem jest fakt, że pierwsze modele były produkowane w odcieniach zieleni, a pewien inżynier skojarzył jego kształt z ogórkiem. Jednak ta oryginalna nazwa dotyczy tylko modelu produkowanego w latach 1950-1967. Kolejne generacje zaczęły odbiegać wyglądem od pierwotnego modelu i przestały przypominać ogórka.

Specyfikacja

Transporter T1 mierzył 4405 mm długości, 1717 mm szerokości i około
2040 mm wysokości. Pierwsze modele były wyposażone w silnik umieszczony z tyłu, chłodzony powietrzem. Pozwoliło to na uzyskanie ładowności 750 kg i maksymalnej prędkości około 100 km/h.

Volkswagen T1 oferowany był w jedenastu różnych wersjach nadwozia. Najpopularniejsze były pojazdy dostawcze, specjalne i ośmioosobowe mikrobusy. Co ciekawe, w 1951 roku na bazie Ogórka zbudowano karetkę pogotowia, która zaliczana była do vanów. W tym samym roku zaprezentowano wariant nazwany Sambą, który 10 lat później podbił Stany Zjednoczone. Cechami charakterystycznymi pojazdu w tej specyfikacji było dwukolorowe nadwozie, szyberdach, chromowane elementy, radio, zegarek i… 23 okna! Legenda głosi, że model ten powstał, aby turyści mogli podziwiać alpejski krajobrazy. Ile w tym prawdy, nie wiadomo, jednak jedno jest pewne – do dziś model ten jest uważany za ikonę lat 60. XX w.

VW Transporter T1 [źródło: wikicommons]

Transporter T1 był stale ulepszany. W 1958 roku pojawiła się podwójna kabina, niecały rok później producent zaczął montować zsynchronizowaną skrzynię biegów, która okazała się fenomenem na rynku motoryzacyjnym. Od 1960 roku montowano także migające kierunkowskazy, które zastąpiły strzałki.

Przez 17 lat produkcji VW Typ 2 oferowany był z pięcioma różnym jednostkami napędowymi. Produkcję zaczęto od silnika o pojemności 1,1 l i mocy 25 KM, a zakończono na pojemności 1,6 l i mocy 47 KM. We wszystkich wersjach napęd był przekazywany za pomocą czterobiegowej manualnej przekładni.

Kierunek – przyszłość

Na początku produkcji fabrykę w Wolfsburgu opuszczało około 10 sztuk VW Transportera dziennie. Z czasem średnia dzienna wzrosła do 80 sztuk, a w 1954 roku z fabryki wyjechał tysięczny egzemplarz Ogórka. Szybko okazało się, że fabryka w Wolfsburgu nie jest w stanie poradzić sobie z ogromnym zapotrzebowaniem na ten pojazd. Wobec tego szefostwo Volkswagena postanowiło zbudować nowy zakład. W 1956 roku stanęła fabryka w Hanowerze, gdzie z dnia na dzień zatrudniono ponad 5000 pracowników. Dzięki pracy dwóch fabryk jednocześnie produkcję dzienną zwiększono do 230 sztuk. W 1962 roku cieszono się z wyprodukowania milionowego egzemplarza słynnego Ogórka.

VW Transporter T1 podbił europejski rynek równie szybko jak Garbus. Jeśli tylko było zapotrzebowanie na samochód o większej ładowności niż 150 kg to od razu sięgano po Ogórka. A co z resztą świata? Czy za wielką wodą ludzie również oszaleli na punkcie VW Transportera?

VW Transporter T1 – hippie bus [źródło: wikicommons]

Cóż… Ogórek pojawił się USA dopiero po 10 latach od zjechania z linii produkcyjnej pierwszego egzemplarza. Z miejsca został pokochany przez kulturę hipisowską. Hipisi przy jego wsparciu podróżowali wzdłuż i wszerz kraju, zatrzymując się na protestach antywojennych czy ciekawych koncertach. VW Typ 2 stał się ikoną tego ruchu i do dziś jest za nią uważany. Można to dostrzec szczególnie, gdy natrafi się na stare zdjęcie Ogórka ozdobionego pięknymi malunkami. Obrazy te są tak głęboko zakorzenione w umysłach mieszkańców USA, że Volkswagen do dziś wykorzystuje je
w swoich reklamach.

Reklama to podstawa

Jak już jesteśmy w temacie reklam, to zapewne często słyszycie, że aby coś sprzedać, trzeba to dobrze zareklamować. Nie inaczej było z VW Transporterem. Jedno z pierwszych haseł reklamowych głosiło, że „nigdy nie możesz być pewnym, czy po drodze nie będziesz musiał zabrać ze sobą jakiegoś słonia”. Cóż… słoń mieszczący się w Transporterze? To chyba najlepiej oddawało funkcjonalność tego automobilu. Na innym zdjęciu reklamowym w Ogórku mieści się cała drużyna futbolowa. W jeszcze innej reklamie VW Typ 2 był otwartym pudełkiem na kółkach, a obok znajdował się napis „Masz za dużo bagażu? Weź pudełko”. Inne zabawne hasło brzmiało „Więcej miejsca wewnątrz niż na zewnątrz?”.

Jednak najsłynniejszą reklamą Volkswagena w latach 50. i 60. był plakat, na którym Ogórek stoi obok Garbusa, a całość jest okraszona podpisem „Zrobiliśmy z tego dużą rzecz”. Co by nie mówić – zrobili dwie wielkie rzeczy! ☺

VW Transporter T1 [źródło: szwendam sie]

Nowe generacje

VW Transporter T1 był produkowany przez 17 lat. Pomimo ciągłych zmian wprowadzanych przez producentów jego produkcja zakończyła się w 1967 roku. Jednak ta historia ma szczęśliwe zakończenie. Zakończono wytwarzać jeden model, a zaczęto następny. Wersja T2 przejęła wszystkie pozytywne cechy poprzednika, a dodatkowozyskała ulepszenia. Przednia szyba nie była już dzielona, silnik miał moc 47 KM i po raz pierwszy zastosowano napęd na cztery koła. W Niemczech T2 był produkowany do 1979 roku. Jednak co ciekawe, dość szybko produkcję przeniesiono na teren Meksyku, a w 1997 roku do Brazylii, gdzie produkowano go do 2013 roku. Rozdział pod tytułem „T2” został ostatecznie zamknięty z powodów bezpieczeństwa, których Volkswagen nie mógł spełnić (obowiązkowe były poduszki powietrzne i ABS).

Trzecia generacja powstała w 1979 roku i nieznacznie różniła się od poprzedników. Pozostała niedzielona szyba, ale przód zyskał wyrazisty charakter. I tak, co jakiś czas pojawiały się na tyle duże zmiany w wyglądzie i specyfikacji VW Transportera, że współcześnie spotkać możemy generację szóstą.

Ciekawostką jest, że Volkswagen w 2022 roku zamierza wprowadzić na rynek zupełnie nową wersję Transportera. Pojazd ma być w pełni elektryczny, z nowym wnętrzem i naszpikowany taką technologią, która sprawi, że w kolejnych latach będzie mógł stać się pojazdem w pełni autonomicznym.

Według danych podanych przez firmę pojazd ma mieć 369 KM, a bateria pozwoli na przejazd 400 km na jednym ładowaniu. Co ciekawe, elektryczny Ogórek ma mieć szyny umieszczone w płycie podłogowej. Pozwoli to na dowolne zaaranżowanie wnętrza minibusa.

Nic innego zatem nam nie pozostaje, jak wyczekiwać współczesnej wersji „Ogórka”.

W dosłownym tłumaczeniu Volkswagen to ‘auto dla ludu’. W latach powojennych firma z Wolfsburga udowodniła, że słucha ludzi i tworzy dla ludzi. Pomimo upływu 70 lat Ogórek nadal pozostaje kultowym samochodem, a na jego podstawie powstało wiele innych pojazdów. I pomyśleć, że wystarczy tylko słuchać ludzi.

Barbara Szymczyk

Źródła:

  • www.autocentrum.pl/publikacje/na-luzie/quot-ogorek-quot-volkswagen-caravelle/
  • www.autokult.pl/t/58136,volkswagen-transporter-t1
  • www.szwendamsie.pl/blog/ciekawostki/volkswagen-ogorek-czyli-motoryzacyjne-marzenie-niejednego-podroznika